Hoe ik brainspotting inzet

De manier waarop ik Brainspotting inzet, vertrekt niet vanuit het idee dat er iets aan ons “hersteld” moet worden, maar vanuit het diepere besef dat we in onze kern al heel zijn. Onder alle lagen van spanning, angst of overlevingsgedrag ligt een stille, liefdevolle aanwezigheid — een authentieke kern die we niet stuk kunnen maken.

Die innerlijke liefde of verbinding met iets groters dan onszelf is onze natuurlijke staat van zijn. Toch kan precies onze meest zuivere kern — de innerlijke liefde die we in ons dragen — door vroegere ervaringen overschaduwd raken. Wanneer we in onze jeugd niet altijd de veiligheid, warmte of erkenning kregen die we nodig hadden, ontstaat er een spanning tussen wie we in essentie zijn en wat we hebben moeten verdragen.

In trauma herinnert ons systeem zich die momenten waarop die liefde of veiligheid ontbrak — momenten waarop we ons niet gezien, niet geliefd of niet veilig voelden. Daardoor komt ons brein en zenuwstelsel in een voortdurende staat van alertheid terecht. We gaan vechten, vluchten, bevriezen, pleasen of ons vooral in het denken terugtrekken — niet omdat we iets verkeerd doen, maar omdat ons lichaam ooit moest overleven.

De unieke benadering van Brainspotting

De sleutel tot heling ligt niet in verder analyseren of onmiddellijk oplossingen zoeken. In plaats daarvan leren we gedachten, emoties en reacties herkennen als uitingen van een gekwetst deel in ons — een deel dat zich hier en nu nog steeds bedreigd voelt, omdat het zich ooit niet onvoorwaardelijk gezien of gehoord wist. Vanuit die pijn zet het ons hele systeem in een toestand van overleving.

Omdat het zenuwstelsel autonoom werkt, kunnen we de neuroceptie van veiligheid — de manier waarop ons zenuwstelsel ervaart, verwerkt en beslist — niet rationeel “aansturen” of wegredeneren. En precies hier komt Brainspotting in beeld.

Brainspotting biedt een directe en veilige manier om deze diepere lagen te benaderen. Via specifieke oogposities, die dienen als anker of toegangspoort tot wat er in het lichaam aanwezig is, blijven we bewust aanwezig. In de veilige nabijheid van de therapeut — via co-regulatie — leert het zenuwstelsel stap voor stap dat onze eigen kern geen gevaar vormt voor het gekwetste deel dat zich wil tonen. Zo kan een zachte dialoog ontstaan tussen onze liefdevolle kern en de delen die haar ooit als bedreigend hebben ervaren.

In dit proces zoekt het lichaam zijn eigen weg om spanning los te laten. Wat ooit niet mocht worden gevoeld of getoond, krijgt opnieuw ruimte. Het rationele brein wordt niet buitengesloten; het krijgt een nieuwe rol als bewuste waarnemer van wat het lichaam doet om te reguleren en te helen. Wanneer dit gebeurt, ontspant het systeem vanzelf. Er komt ruimte, warmte en rust. De energie die ooit in bescherming ging, kan weer vrij stromen in verbinding.

Hoe verloopt een sessie of intake?

Elke sessie begint met samen afstemmen op wat er in jou leeft in het hier en nu. We verkennen rustig waar spanning, onrust of stress voelbaar is, welke gedachten of emoties hierbij komen kijken, en hoe dit zich uit in je lichaam. Vaak bekijken we ook in welke situaties deze reacties opduiken en of er een link is met vroegere ervaringen. Dit gebeurt steeds in een open en veilige sfeer waarin niets moet en niets geforceerd hoeft te worden.

Wanneer je dat wenst, reik ik tijdens dit gesprek ook eenvoudige handvatten aan — cognitieve of lichaamsgerichte technieken die helpen om in het dagelijks leven meer regulatie te ervaren, vooral wanneer je merkt dat je zenuwstelsel “in het rood” schiet. Deze technieken zijn waardevolle copingstrategieën, maar omdat ze vooral vanuit het denken vertrekken, kan het zijn dat een gekwetst deel zich alsnog niet helemaal gehoord of gezien voelt. Daardoor blijft het zenuwstelsel soms in een toestand van dreiging.

In Brainspotting kijken we daarom niet alleen naar wat je denkt of begrijpt, maar vooral naar wat je lichaam voelt. Het lichaam is onze ingangspoort: het laat zien waar het zenuwstelsel nog spanning vasthoudt of waar iets nog niet volledig kon worden ervaren. Vanuit die lichamelijke signalen zoeken we via specifieke oogposities — de brainspots — toegang tot de plek waar een bepaald thema het sterkst resoneert. Deze posities helpen de aandacht te verankeren, zodat je brein en lichaam precies daar kunnen werken waar de spanning leeft.

Soms komen er emoties los, soms gebeurt er fysieke ontlading, soms ontstaat diepe rust — en soms is de verschuiving subtieler. Wat zich ook aandient, je zenuwstelsel doet precies wat nodig is. Het rationele brein mag toekijken, niet als beoordelaar maar als getuige. Elke sessie volgt het tempo van jouw lichaam. Heling ontstaat van binnenuit, wanneer jouw authentieke kern niet langer als bedreigend wordt ervaren, maar als thuis.

Wetenschappelijke onderbouwing van Brainspotting

Brainspotting is een wetenschappelijk onderbouwde therapievorm die haar effect baseert op inzichten uit de neurofysiologie en de traumagerichte psychotherapie. De methode werd in 2003 ontwikkeld door de Amerikaanse psychotherapeut dr. David Grand, en sindsdien wordt ze wereldwijd toegepast door therapeuten in uiteenlopende settings.

Onderzoek toont aan dat traumatische ervaringen niet alleen in het geheugen, maar ook in het lichaam en de hersenen worden opgeslagen. Wanneer het brein door stress of overbelasting niet meer in staat is om die ervaringen volledig te verwerken, kunnen ze als het ware ‘vastzitten’ in het zenuwstelsel. Brainspotting werkt rechtstreeks op die dieperliggende hersenstructuren die betrokken zijn bij emotionele verwerking en lichaamsregulatie, zoals het limbisch systeem en de amygdala.

Door het vasthouden van een specifieke oogpositie wordt het natuurlijke verwerkingsproces opnieuw geactiveerd — zonder dat de cliënt hoeft te praten of te herbeleven. In diverse klinische studies en praktijkobservaties zijn blijvende verbeteringen vastgesteld in de verwerking van trauma, stress, angst en psychosomatische klachten. Therapeuten ervaren dat cliënten sneller toegang krijgen tot onderliggende spanning, en dat het zenuwstelsel na verloop van tijd meer zelfregulerend reageert. Brainspotting wordt dan ook beschouwd als een evidence-informed therapie: wetenschappelijk onderbouwd in haar uitgangspunten, en versterkt door een groeiende hoeveelheid praktijkonderzoek wereldwijd. In mijn praktijk in Huldenberg (regio Leuven – Overijse) werk ik vanuit deze neurofysiologische inzichten, steeds met respect voor het persoonlijke tempo en de veiligheid van elke cliënt.

Brainspotting en EMDR – wat is het verschil?

Zowel Brainspotting als EMDR zijn wetenschappelijk onderbouwde methodes die ingezet worden bij de verwerking van trauma en stressgerelateerde klachten. Ze hebben een gelijkaardige oorsprong: Brainspotting is in feite ontstaan uit de praktijk van EMDR, en werd verder ontwikkeld door dr. David Grand, die ontdekte dat het fixeren van een specifieke oogpositie de verwerking nog dieper kan activeren.

Bij EMDR wordt gewerkt met afwisselende oogbewegingen of stimulatie links-rechts, om vastgelopen herinneringen opnieuw te verwerken. Bij Brainspotting daarentegen blijft de blik gericht op één punt – de brainspot – dat verbonden is met het onderliggende emotionele of lichamelijke thema.

Door die focus worden de dieperliggende hersengebieden rechtstreeks aangesproken, zonder voortdurende externe stimulatie. Het resultaat is vaak een meer kalme, organische verwerking, waarbij het brein zelf het tempo bepaalt.

In de praktijk ervaren veel cliënten Brainspotting als rustiger, minder belastend en meer lichaamsgericht. Omdat er minder nadruk ligt op praten of herbeleven, is de kans op hertraumatisering kleiner, terwijl het effect op zelfregulatie en integratie groot kan zijn. In mijn praktijk te Huldenberg (regio Leuven – Overijse) gebruik ik Brainspotting omdat het toelaat om trauma’s te verwerken met respect voor het natuurlijke ritme van lichaam en geest — zonder te forceren, maar met blijvend effect.